Odnowiony pomnik, podjazd dla niepełnosprawnych, nowa nawierzchnia. Koniec remontu sarkofagu w MTN

- Bardzo zależało nam by odnowiony sarkofag mieszkańcy Łodzi mogli oglądać podczas obchodów upamiętnienia Masakry Radogoskiej. Chociaż Muzeum jest zamknięte na czas remontu, 19 stycznia o godzinie 12:00 zapraszamy do wspólnego oddania hołdu ofiarom - mówi dyrektor Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, Jacek Wawrzynkiewicz.

Radogoskie mauzoleum mieści się w miejscu największej niemieckiej zbrodni wojennej dokonanej na obszarze Polski pomiędzy Bugiem a Odrą w końcowym okresie okupacji niemieckiej. W nocy z 17 na 18 stycznia władze więzienia rozstrzelały część osadzonych, a następnie spaliły główny budynek mieszczącego się tu więzienia policyjnego wraz z ok. 1500 więźniami. Masakrę przeżyło zaledwie ok. 30 osób. Nie była ona jedyną na terytorium współczesnej Polski, dokonaną w obliczu zbliżających się wojsk radzieckich, ale na pewno największą popełnioną w jednym czasie i miejscu.

Po zakończeniu okupacji niemieckiej ówczesne władze zdecydowały, że teren i ruiny spalonego więzienia staną się Miejscem Pamięci Narodowej. Proces ich przekształcania w mauzoleum trwał jednak długo głównie z powodu braku środków finansowych. Już około 1948 roku władze miasta zorganizowały konkurs architektoniczny na projekt pomnika. Budowę mauzoleum rozpoczęto 10 lat później, według planów przygotowanych przez najwybitniejszych łódzkich plastyków i architektów, a we wrześniu 1961 roku pomnik odsłonięto. Do dziś rozwiązania architektoniczno-plastyczne tam zastosowane stawiane są w rzędzie najlepszych realizacji tego typu w Polsce.

74 lata po radogoskiej masakrze w ramach zadania „Zagospodarowanie przestrzenne wokół pomnika-mauzoleum na terenie dawnego hitlerowskiego więzienia na Radogoszczu” sarkofag i teren wokół niego poddano kompleksowej renowacji.

W roku 2017 zgromadzono całą potrzebną do wykonania inwestycji dokumentację i uzyskano pozwolenia na przeprowadzenie prac renowacyjno-budowlanych. Program prac konserwatorskich przygotowała pracownia RENOVATIO Katarzyna Przesmycka, zaś projekt nowego zagospodarowania przestrzennego wokół pomnika-mauzoleum pracownia Wojciech Szygendowski - Architektura i Konserwacja. Nadzór budowlany i konserwatorski zapewniła Pracownia Architektoniczno-Budowlana "M.K. Kopacz". Generalnym wykonawcą zadania było Przedsiębiorstwo Konserwacji Obiektów Zabytkowych Sławomir Ostrowski.

Prace renowacyjno-budowlane rozpoczęto w marcu 2018 r. Okazały się bardzo złożonym procesem z uwagi na niezachowaną dokumentację techniczną pomnika. Należało określić miedzy innymi pH betonu co pozwoliło na prawidłowe uzupełnienie ubytków. W pierwszej kolejności wykonawca przystąpił do demontażu sjenitowych płyt, którymi wyłożony jest teren wokół pomnika-mauzoleum. Następnie zniwelowano istniejącą podsypkę i częściowo wykonane betonowe utwardzenia, które zastąpiono nowymi, wykorzystując inną technologię i materiały o większej wytrzymałości. Przeprowadzono także częściowe odwodnienie terenu. Następnie ponownie ułożono sjenitowe płyty, wykonując jednocześnie ich płomieniowanie, co zwiększyło ich estetykę i nadało im właściwości antypoślizgowe. W trakcie prac związanych z ponownym układaniem płyt, przeprowadzono także badania archeologiczne przy użyciu m.in. georadaru, które pozwoliły na dokładne określenie fundamentów nieistniejących już dziś budynków, składających się na dawny kompleks więzienny (fabryczny). Na tej podstawie wykonano betonowe odwzorowanie śladów tychże fundamentów w istniejącym podłożu (tzw. markery). W bryle sarkofagu uzupełniono uszkodzenia i odspojenia płyt z czarnego granitu. Zniszczone (spękane) płyty granitowe wymieniono na nowe. Wszystkie płyty zostały na nowo zakotwiczone do murowanej konstrukcji sarkofagu, a następnie zaspoinowane. Wykonano szlifowanie i polerowanie powierzchni granitu, co przywróciło pierwotny połysk pomnikowi. Poprawiono i uzupełniono także inskrypcje na stronie frontowej i stronach bocznych. Cała bryła pomnika została odsolona i odkwaszona. Od strony południowej i wschodniej ułożono szeroki podjazd dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, zakończony ciągiem pieszym, okalającym bryłę sarkofagu ze wszystkich stron.

Koszt realizacji projektu „Zagospodarowanie przestrzenne wokół pomnika-mauzoleum na terenie dawnego hitlerowskiego więzienia na Radogoszczu” wyniósł  425.000,00 zł, na co złożyły się dotacja Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w wysokości 340.000,00 zł oraz dotacja celowa Urzędu Miasta Łodzi w wysokości 85.000 zł.

Uczcijmy pamięć Radogoszcza  

Prezydent Miasta Łodzi Hanna Zdanowska i przewodniczący Rady Miejskiej w Łodzi Marcin Gołaszewski serdecznie zapraszają na uroczystość 74. rocznicy spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi.

Jak co roku mieszkańcy Łodzi upamiętnią ofiary zbrodni, która miała miejsce w 1945 r. w Więzieniu Policyjnym na Radogoszczu. Uroczystość odbywa się przy udziale kompanii honorowej Pierwszego Szwadronu Pierwszego Batalionu Kawalerii Powietrznej z Leźnicy Wielkiej.

Uroczystość odbędzie się 19 stycznia 2019 r., o godz. 12 przy pomniku mauzoleum na terenie Muzeum Tradycji Niepodległościowych na Radogoszczu (ul. Zgierska 147).

Zapraszamy łodzian do składania pod pomnikiem pamiątkowych wiązanek. 

Program uroczystości

 godz. 12.00

• Rozpoczęcie uroczystości - odegranie hymnu Rzeczypospolitej Polskiej podczas podniesienia flagi państwowej.
• Przemówienia okolicznościowe
• Modlitwa międzywyznaniowa przedstawicieli wspólnot wyznaniowych
• Apel Poległych i Salwa Honorowa
• Złożenie wieńców i wiązanek przy Pomniku Martyrologii
• Złożenie kwiatów na cmentarzu na kwaterach spalonych w więzieniu na Radogoszczu na cmentarzu św. Rocha
• Zakończenie uroczystości